Καθημερινά αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο με τις αισθήσεις μας. Βλέπουμε αντικείμενα, ακούμε ήχους, αγγίζουμε επιφάνειες. Όλα φαίνονται τόσο άμεσα και "συγκεκριμένα"! Είναι όμως αυτή πραγματικά η πραγματικότητα; Ή απλώς περιηγούμαστε σε ένα μικρό τμήμα ενός σύμπαντος που αποτελείται από πολλαπλά επίπεδα, ορατά και αόρατα; Η σύγχρονη και η αρχαία γνώση, φυσική και μεταφυσική, μας καλεί να αναλογιστούμε αυτό το αιώνιο ερώτημα.

Η καθημερινή μας εμπειρία συχνά περιορίζει την κατανόησή μας. Έχουμε συνηθίσει να αναγνωρίζουμε τον κόσμο μόνο μέσα από αυτό που μπορούμε να δούμε, να αγγίξουμε ή να μετρήσουμε. Ωστόσο, κάτω από την επιφάνεια αυτής της "κανονικής" αντίληψης, συνυπάρχουν πολλές άλλες πραγματικότητες. Οι φυσικές πραγματικότητες, που διαφεύγουν των αισθήσεών μας, συνυπάρχουν με μεταφυσικές διαστάσεις, φορτωμένες με νόημα και μυστήριο. Σκεφτείτε τον μακρόκοσμο και τον μικρόκοσμο: δύο άκρα στα οποία η καθημερινή μας ζωή διαλύεται σε σχεδόν ακατανόητες κλίμακες μεγέθους.

Στη φυσική σφαίρα, το σύμπαν αποκαλύπτεται σε πολυεπίπεδα επίπεδα πραγματικότητας. Στο κοσμικό επίπεδο, μπορούμε μόνο να ρίξουμε μια ματιά στην απεραντοσύνη. Το μέρος που μπορούμε να "δούμε" αντιπροσωπεύει μόλις το 5% ολόκληρου του γνωστού σύμπαντος. Στο μακροσκοπικό επίπεδο, αυτό που αντιλαμβανόμαστε, η πραγματικότητά μας φαίνεται συγκεκριμένη. Ωστόσο, ακόμη και ένα απλό αντικείμενο, όπως μια καρέκλα, κρύβει μια πολύ διαφορετική αλήθεια. Σε υποατομική κλίμακα, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα σύμπαν σωματιδίων που ακολουθούν αντιφατικούς φυσικούς νόμους. Τα πειράματα κβαντικής διεμπλοκής δείχνουν πώς, σε υποατομικό επίπεδο, δύο σωματίδια μπορούν να συνδεθούν στιγμιαία σε μεγάλες αποστάσεις, σαν να αγνοούν την έννοια του χώρου και του χρόνου. Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν και ο Νιλς Μπορ ήταν οι πρώτοι που κλόνισαν τα θεμέλια της αντίληψής μας για την πραγματικότητα, προσπαθώντας να απαντήσουν στο περίφημο ερώτημα: "Υπάρχει το φεγγάρι όταν κανείς δεν κοιτάζει;".

Παράλληλα με τα φυσικά επίπεδα, το αίνιγμα του μεταφυσικού επεκτείνεται. Η μεταφυσική ερευνά αυτό που δεν είναι άμεσα αντιληπτό, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την ίδια την ουσία της ύπαρξης. Οι αρχαίοι Έλληνες, όπως ο Πλάτωνας, φαντάζονταν έναν κόσμο "ιδεών", τέλειο και αμετάβλητο, για τον οποίο ο υλικός κόσμος ήταν μόνο ένα αδύναμο αντίγραφο. Όλοι θυμόμαστε την αλληγορία του σπηλαίου: οι αλυσοδεμένοι άνθρωποι έβλεπαν μόνο τις σκιές στους τοίχους, χωρίς ποτέ να βλέπουν το άμεσο φως του αληθινού Ήλιου.

Βρίσκουμε επίσης σχετικές έννοιες στις ανατολικές φιλοσοφίες. Το "πέπλο του Māyā" της ινδικής παράδοσης περιγράφει τον φαινομενικό κόσμο ως μια ψευδαίσθηση που καλύπτει την αληθινή ουσία της πραγματικότητας. Οι θρησκείες, ο μυστικισμός και η πνευματικότητα, από την άλλη πλευρά, ερμηνεύουν αυτή την αόρατη διάσταση ως ένα μέρος όπου η ψυχή ή ο "εαυτός" συνδέεται με το υπερβατικό.

Αλλά πώς μπορούμε να διακρίνουμε το φυσικό από το μεταφυσικό; Το ερώτημα αυτό μας οδηγεί σε ένα από τα πιο βαθιά ερωτήματα στην ιστορία της φιλοσοφίας: τι είναι η πραγματικότητα;

Οι αρχαίοι Έλληνες στοχαστές, όπως ο Αριστοτέλης, προσπάθησαν να χωρίσουν τον κόσμο σε ουσία και τυχαίο. Ουσία είναι αυτό που υπάρχει από μόνο του, ενώ ατύχημα είναι αυτό που υπάρχει σε σχέση με κάτι άλλο. Οι έρευνές τους έθεσαν τα θεμέλια για χιλιετίες κερδοσκοπίας.

Σήμερα, οι επιστήμονες, όπως και οι φιλόσοφοι, συνεχίζουν να αμφισβητούν τον εαυτό τους. Η σύγχρονη φυσική, για παράδειγμα, έχει συνδυάσει την κλασική οντολογία με τον γνωστικό σχετικισμό. Σύμφωνα με τον Βέρνερ Χάιζενμπεργκ, πατέρα της αρχής της αβεβαιότητας, η ίδια η παρατήρηση τροποποιεί το παρατηρούμενο αντικείμενο. Με άλλα λόγια, δεν μπορούμε ποτέ να γνωρίσουμε την πραγματικότητα με έναν "καθαρό" τρόπο. Αυτό που...