W krajobrazie ludzkiej wiedzy granice między nauką a filozofią stają się coraz bardziej przepuszczalne, dając początek nieoczekiwanym dialogom między pozornie odległymi światami. W tej książce staramy się zbadać fascynujące skrzyżowanie filozofii Wschodu, ze szczególnym uwzględnieniem buddyzmu, z nowoczesnymi odkryciami fizyki kwantowej. Cel jest jasny: nakreślić, w jaki sposób tysiącletnie spostrzeżenia tradycji takich jak buddyzm mogą rzucić nowe światło na teorie kwantowe, stawiając głębokie pytania o naturę rzeczywistości, percepcji i samego istnienia.

Książka ta jest pierwszą z trylogii skupiającej się na buddyzmie, hinduizmie i taoizmie. Poruszane tematy podkreślają podobieństwa między tymi systemami myślenia a podstawowymi zasadami fizyki kwantowej. Podobieństwa te są zdumiewające.

W buddyzmie pojęcie nietrwałości jest kluczowe. Wszystko, co istnieje, nieustannie się zmienia, nic nie jest statyczne. Podobnie fizyka kwantowa uczy nas, że na poziomie subatomowym cząstki nie istnieją w określonych stanach, ale raczej w stanach probabilistycznych. Na przykład słynny dualizm fala-cząstka sugeruje, że cząstki mogą również zachowywać się jak fale, co stanowi wyzwanie dla naszego tradycyjnego rozumienia materii fizycznej.

Zasada współzależności podkreśla, w jaki sposób każde zjawisko jest połączone ze wszystkimi innymi. W fizyce kwantowej zjawisko splątania kwantowego ilustruje taką sieć relacji między cząstkami. Gdy dwie cząstki są splątane, zmiana stanu jednej z nich natychmiast wpływa na drugą, nawet na duże odległości, proponując więź, która przekracza bariery czasoprzestrzenne.

Ważna część poświęcona jest iluzji ego (Anatta): Buddyzm naucza, że poczucie odrębnej jaźni jest iluzją. W fizyce kwantowej nasze postrzeganie rzeczywistości jest równie iluzoryczne. Wiele odkryć naukowych pokazuje, że nasza obserwacja zmienia obserwowaną rzeczywistość. Na przykład słynne doświadczenie podwójnej szczeliny pokazuje, jak sama obserwacja cząstek kwantowych zmienia ich zachowanie.

Jeśli chodzi o medytację i uważność, buddyjskie praktyki medytacyjne są znane z promowania kontemplacyjnego spojrzenia na rzeczywistość, pozwalając praktykującym podążać ścieżkami, które wykraczają poza wygląd rzeczy. Współcześni naukowcy, tacy jak fizyk David Bohm, sugerują, że to, co postrzegamy jako "rzeczywistość", może być jedynie powierzchownym obrazem głębszego porządku podobnego do stanów świadomości osiąganych poprzez medytację.

Aby zilustrować te podobieństwa, warto przytoczyć dialog między fizykiem Nielsem Bohrem a buddyjskim filozofem Daisetsu Teitarō Suzuki. Bohr, uważany za jednego z ojców fizyki kwantowej, znalazł zaskakujący rezonans we wschodnich koncepcjach. W jednym ze swoich słynnych cytatów powiedział:

"Fizyka nie jest opisem rzeczywistości, ale konstrukcją naszego myślenia".

Przypomina to buddyjski pogląd na percepcję jako odbicie naszego umysłu.

Inne znaczące świadectwo pochodzi od fizyka Fritjofa Capry, którego książka "The Tao of Physics" bada podobieństwa między współczesną fizyką a filozofiami Wschodu, w tym buddyzmem i taoizmem. Capra sugeruje, że rzeczywistość kwantowa przywołuje interpretację materii nie jako zbioru stałych obiektów, ale jako pola energii, w doskonałej harmonii z buddyjską myślą o nietrwałości.

W tym pierwszym tomie prześledziliśmy kontury głębokiego i transformującego związku między buddyzmem a fizyką kwantową. Odkrywanie tych relacji nie tylko wzbogaca nasze rozumienie nauki, ale także zachęca do głębszej refleksji nad tym, jak postrzegamy rzeczywistość. W coraz bardziej złożonym świecie buddyjskie zasady oferują istotny wgląd w nową wizję naszego miejsca we wszechświecie: przestrzeń...