Klasik Türk Edebiyatında Arap ve Fars kaynaklı ilmi ve edebi ürünler oldukça rağbet kazanarak, Türk bilginleri ve edebiyatçıları tarafından çeşitli amaçlarla ve değişik üslûplarla yeniden kaleme alınmıştır. Söz konusu edebi ürünleri Türk sahasına kazandırmak için Arap ve Fars edebiyatlarından divanlar, hikâyeler, şiirler ve değişik konularda eserler hakkında şerhler, haşiyeler, zımni tercümeler yapılmıştır. Bu hareket doğrultusunda; Arapça ve Farsça bilmeyen Türk okuruna ilmi ve edebi mirası iletmek; eserlerin birçoğu ilmi dille yazıldığı için şerh geleneği doğmuştur. Arapçadan manzumeler, sözlükler ve meşhur kasideler; Farsçadan Mesnevi, Gülistan ve Bostan olmak üzere İran şairlerinin ünlü divanları hakkında şerhler yapılmıştır.

Bu çalışmanın amacı, İslam coğrafyasında önemli bir yere sahip olan Hz. Ali (ra)'ın şiirleri üzerine Arap ve Fars edebiyatlarında yapılan çalışmalar çok olmasına rağmen Türk edebiyatında, Klâsik Türk Edebiyatı şerh geleneği çerçevesinde yazılmış tek olan Müstakimzāde'nin "Şerh-i Divan-ı Ali" adlı şerh metninin ilmî usullere uygun şekilde hazırlanarak eser üzerinde yapılacak yeni çalışmalara kaynaklık edecek bir metin oluşturmak; Türk kültür ve edebiyat dünyasının önemli kaynaklarından biri olan şerhlere yeni bir eseri daha kazandırarak araştırmacıların istifadesine sunmak ve Müstakimzāde'nin yöntem ve üslûp özelliklerini ortaya çıkararak yapılacak olan karşılaştırmalı çalışmalara ortam hazırlamaktır.

Bu çalışmada, hem Hz. Ali'nin edebi gücü hem de -şerh etmek için emek ve geniş bilgi gerektiren bu divana şerh yazan- Müstakimzāde'nin şārihliğinin zirve seviyesi ele alınmaya çalışılmıştır. Hz. Ali'nin edebi yönü ele alınarak Arap edebiyatına yapmış olduğu tesire dair tespitler verildikten sonra, Müstakimzāde'nin hayatına ve ilmi yönüne değinerek Türk edebiyatındaki yeri hakkında bilgiler verilmiştir.

Çalışmamızda, Hz. Ali (ra) divanı üzerine edebiyatımızda yapılan tek şerh olan Müstakimzāde'nin Bulak'ta (Mısır) 1839 yılında 596 sayfalık olarak basılan "Şerh-i Divan-ı Ali" eseri, ilmî transkripsiyon sistemine uygun olarak günümüz Latin harflerine aktarılıp üzerinde çalışmamız gerçekleştirildi. Arap, Türk ve Fars edebiyatlarında birçok müelliften kaynak gösteren Müstakimzāde'nin şerhine 32 noktadan oluşan özgün ve ayrıntılı yorumlarda bulunarak, yeni bulgulara varıldı. Bu bulgular örnekleri ile beraber verildi. Şarih, şerhte Ayet ve Hadisler gibi kaynakların yanında, Arap, Türk ve Fars...