Sonunda merak, serüven, kazanç, devletlerin tutkuları ve ölçüsüz politikaları Akdeniz'in keşfini zorunlu hale getirir, tamamlar. Kavgacı devletlerin ve uygarlıkların ortaya çıkmasıyla deniz engelini aşma, ona egemen olma, düşmandan önce davranıp yolları tutma ve bunları kendine bağlama yarışı başlar. Cenova ve Venedik'in üstünlük çatışmaları sürüp gider. Akdeniz, Hıristiyan ve İslâm âlemleri arasında çekişme konusudur. Askeri seferlerin gerektirdiği gayretler, kadırgaların, mühimmat gemilerinin, atların, insanların bir araya getirilip uzaklara gönderilmelerine harcanan emek ve masrafların nelere mal olduğu kimin aklına gelir? Oysa bu seferler için tehlikeyi göze almak gerekir, çünkü en küçük bir aksilik her şeyi altüst edebilir. 1540'ta Şarlken Cezayir önüne gelir. Denizdeki çalkantı gemileri birbirleriyle tokuşturmaktadır, felâkete uğramaktansa seferden vazgeçer. 1565'te Türkler Malta önünde bir avuç şövalye karşısında yenilirler. 7 Ekim 1571'de Korinthos Körfezi'nde İnebahtı Savaşı'nda 100.000'e yakın insan birbirleriyle çatışır. Bu, o çağın araçları (ve tutkuları) ölçüsünde inanılmaz bir rekordur.

FERNAND BRAUDEL