Trwają wojny z Turkami. W wyniku wolnej elekcji w Rzeczpospolitej rządy obejmuje Michał Wiśniowiecki. Przed nim i jego poddanymi kolejne wyzwania: tureckie oblężenie Kamieńca Podolskiego i bitwa pod Chocimiem. Michał Wołodyjowski pogrążony w żałobie po śmierci ukochanej Anusi trafia do klasztoru, który jednak opuszcza, by ponownie stanąć w obronie Ojczyzny. U jego boku pojawia się nowa ukochana, Basia. Postać tytułowego bohatera była wzorowana na prawdziwej postaci Jerzego Wołodyjowskiego, który wsławił się w walkach narodowowyzwoleńczych. "Pan Wołodyjowski" to trzecia, ostatnia część Trylogii pisanej ku pokrzepieniu serc. Poprzedzają ją dwa tomy: "Ogniem i mieczem" oraz "Potop". Pierwotnie powieść ukazywała się w odcinkach na łamach prasy w "Czasie", "Słowie" i "Kurierze Poznańskim".